اثر مبدأ و رطوبت داخلی بذر بر کیفیت بذر بلندمازو (quercus castaneifolia c.a.mey.)

در این تحقیق اثر مبدأ و رطوبت داخلی بذر بر قدرت حیاتی، صفات جوانه زنی و بنیه بذر بلندمازو (quercus castaneifolia) در آزمایشگاه مطالعه گردید. به این منظور 1500 بذر سالم و رسیده از سه مبدأ مختلف جنگل لوه (شمال شرق ایران) با ارتفاع از سطح دریای 400، 1000 و1600 متر، به ترتیب با رطوبت اولیه 8/42، 1/43 و 1/47 درصد جمع آوری شدند. به منظور شکل دهی رطوبت های داخلی 4/39%، 1/35%، 1/30% و 9/25%، بذرها حداکثر به مدت 7 روز در مجاورت ماده خشک کننده silica gel قرار گرفتند. سپس تمامی بذرها پس از 24 ساعت آبنوشی با استفاده از طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی با 4 تکرار، به مدت 30 روز در اتاق رشد (8 ساعت روشنایی، دمای c°30 و 16 ساعت تاریکی، دمای c°20) قرار داده شدند و هر دو روز یکبار بذرهای جوانه زده شمارش گردیدند. نتایج آشکار ساخت که در تمامی مبدأهای مورد مطالعه، کاهش رطوبت داخلی بذر باعث کاهش قدرت حیاتی، درصد، سرعت، ارزش و انرژی جوانه زنی و شاخص بنیه بذر شده است. بنابراین می توان اظهار داشت که بذر بلندمازو صرفنظر از این که از چه مبدأ جغرافیایی جمع آوری شده باشد دارای رفتار ذخیره ای ریکالسیترانت است. میانگین مقادیر حد آستانه، حد بحرانی و حد کُشنده رطوبت داخلی بذر (صرفنظر از مبدأ بذر) به ترتیب 5/35، 1/30 و 3/24 درصد بدست آمد. این مسئله نشان می دهد که برای جلوگیری از اُفت قدرت حیاتی بذر بلندمازو باید اقداماتی به عمل آید تا در طی مراحل مختلف جمع آوری، نگهداری و کاشت، رطوبت داخلی بذر از حد آستانه (5/35%) کمتر نشود. البته بذرهای با رطوبت داخلی کمتر از 5/35 درصد را نیز می توان استفاده کرد، اما باید توجه داشت که تا رطوبت داخلی 1/30 درصد (رطوبت حد بحرانی)، قدرت حیاتی بذرها نصف می شود. همچنین با توجه به این که در بذرهایی با رطوبت داخلی کمتر از 24% (رطوبت حد کُشنده بذر)، آبنوشی نیز نمی تواند قدرت حیاتی بذرها را احیاء کند، توصیه می شود از این بذرها در تولید نهال و جنگل کاری استفاده نشود.